23 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją.
Dzieci i młodzież podobnie jak dorośli, mogą doświadczać nastroju, który potocznie określa się jako depresję. Dzieje się tak, gdy doznają one frustracji, rozczarowania lub kiedy przeżywają smutek związany ze stratą w ich życiu. Te trudne uczucia wywołane różnymi sytuacjami, zazwyczaj dość szybko mijają. Są jednak osoby, które przez długi czas przeżywają smutek, z którym nie potrafią sobie poradzić. Można powiedzieć, że cierpią z powodu depresji — choroby, którą do niedawna rozpoznawano jedynie u dorosłych.

Co to jest depresja?
Termin depresja — niezwykle rozpowszechniony w codziennym języku — zazwyczaj używany jest do nazwania normalnej reakcji na trudne wydarzenie. Często zdarza się, że młody człowiek odczuwa smutek po przeżyciu zawodu miłosnego lub po nieudanym podejściu do egzaminu. Depresja jako
choroba, lub inaczej klinicznie rozpoznany zespół depresyjny, to długotrwały, szkodliwy i poważny stan charakteryzujący się nadmiernym obniżeniem nastroju oraz innymi objawami psychicznymi, behawioralnymi i fizycznymi. Depresja okresu dzieciństwa i wieku młodzieńczego wciąż jest mniej
poznana niż depresja osób dorosłych. Istnieje jednak kilka spójnych faktów, potwierdzonych przez różne badania. W okresie dzieciństwa tyle samo dziewcząt co chłopców choruje na depresję, a w okresie dojrzewania dwa razy więcej dziewcząt. Charakterystyczną cechą depresji okresu dzieciństwa
i dojrzewania jest wysoki współczynnik zaburzeń lękowych i zaburzeń zachowania. Prawdopodobnie wczesne wystąpienie zaburzeń lękowych jest czynnikiem ryzyka rozwoju depresji.

Jakie są cechy depresji u nastolatków?
W okresie dojrzewania liczba przypadków zaburzeń depresyjnych wyraźnie wzrasta osiągając poziom porównywalny z zachorowalnością u dorosłych. Związane jest to zapewne z wpływem czynników hormonalnych, ale również ze stresem szkolnym, presją, by dostosować się do grupy rówieśniczej,
odnieść sukces. Młody człowiek musi radzić sobie z wieloma trudnymi zadaniami rozwojowymi, takimi jak: określenie własnej tożsamości, stopniowe zdobywanie samodzielności oraz separacja od rodziny. Nastolatki częściej określają siebie i innych stosując porównania, postrzegają siebie jako „lepszych” lub „gorszych” od innych ludzi. W okresie dojrzewania bardzo ważny staje się wygląd i wiele nastolatków uważa, że nie odpowiadają kulturowo przyjętym standardom. Szczególnie podatne na tego typu procesy są dziewczęta, u których zależny od procesu dojrzewania przyrost tkanki
tłuszczowej kłóci się z dążeniem do zachowania szczupłej sylwetki. Dla depresji w tej grupie wiekowej charakterystyczny jest oprócz lęku - nastrój rozdrażnienia, złość oraz zaburzenia odżywiania, które występują szczególnie u dziewcząt. Szacuje się, że nawet blisko jedna trzecia nastolatków cierpi na zaburzenia depresyjne, przy czym u większości z nich mają one charakter przejściowy.

Jakie czynniki mają wpływ na rozwój choroby?
Choroba wynika z uwarunkowań biologicznych, formowania się tożsamości i związanym z tym kryzysem rozwoju osobowości na który mają wpływ zmiana roli społecznej, powolne usamodzielnianie się i towarzyszące im lęki o własną przyszłość - to wszystko wywołuje napięcia. Przewlekły stres, ciągła presja czasu mogą też przyczynić się do wystąpienia depresji. Inne czynniki: to uwarunkowania G e n e t y c z n e czyli występowanie depresji u rodziców; genetyczna predyspozycja do lęku, która przejawia się w większej wrażliwości, zmianach neurochemicznych w układzie nerwowym. Dużą rolę w tej chorobie pełnią także czynniki R o d z i n n e czyli konflikty i zakłócenia relacji w rodzinie; śmierć jednego z opiekunów; przemoc, zaniedbanie; nadużywanie substancji psychoaktywnych; niedostateczna więzi rodzinne; negatywne postawy rodzicielskie (chłód, odrzucenie); brak wsparcia;  nieprawidłowy sposób wychowania; niedostępność rodziców z powodu ich depresji lub innej choroby.

JAKIE ZACHOWANIA POWINNY BUDZIĆ NIEPOKÓJ:
Wśród objawów e m o c j o n a l n y ch : obniżony lub obojętny nastrój – smutek i towarzyszący mu często lęk, płacz, niemożność odczuwania przyjemności, utrata radości życia (począwszy od utraty zainteresowań, skończywszy na zaniedbywaniu potrzeb biologicznych), poczucie braku perspektyw na przyszłość, o b j a w y p o z n a w c z e takie jak: bardzo często zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi, negatywny obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia, pesymizm i rezygnacja, a w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne o b j a w y  m o t y w a c y j n e: problemy z mobilizacją do wszelkiego działania, bardzo często depresji towarzyszy spowolnienie psychoruchowe (zwolnienie ruchów i reakcji); trudności z podejmowaniem decyzji o b j a w y s o m a t y c z n e : zaburzenie rytmów dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania), utrata apetytu (ale możliwy jest również wzmożony apetyt), osłabienie oraz zmęczenie, spadek aktywności, samopoczucie fizyczne myśli i próby samobójcze.

JAK LECZYĆ DEPRESJĘ:
W leczeniu depresji młodzieńczej, często łączy się terapię farmakologiczną kontrolowaną przez lekarza z psychoterapią (indywidualna i rodzinną). Pomocne są działania psychoedukacyjne, które pomagają zrozumieć istotę choroby, budować prawidłowe relacje w rodzinie i sprawić, aby zarówno
dziecko, jak i jego opiekunowie zrozumieli role społeczne, jakie mają realizować. Najlepiej jednak zapobiegać przez modyfikowanie sposobu myślenia z negatywnego i irracjonalnego, na pozytywny i realistyczny; elastyczność wobec doświadczeń, które nas spotykają i nauka radzenia sobie z niepowodzeniami, ćwiczenie nowych umiejętności społecznych (min. rozumienie własnych emocji i potrzeb, kształtowanie poczucia wartości); higienę własnego życia, w którym przestrzegamy zasad związanych z odpowiednio długim i regularnym snem oraz stylem życia wolnym od używek…; dobre relacje z rówieśnikami, posiadanie celów życiowych oraz zaangażowanie religijne.

Niesłychanie ważnym jest, aby w sytuacjach doświadczania wspomnianych objawów porozmawiać, o tym co z nami się dzieje z osobami zaufanymi: w domu z rodzicami; w szkole z wychowawcą, pedagogiem szkolnym; a poza szkołą zadzwonić na Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111
lub Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12. Więcej przeczytamy także na stronach: (www.depresja.org), Forum Przeciw Depresji lub Portal Porcelanoweaniolki.pl: portal o depresji nastolatków prowadzony przez nich samych. 

Pamiętajmy
Depresja u dzieci i młodzieży jest chorobą uleczalną a pomoc osobie z depresją zaczyna się od zrozumienia jego choroby Depresja okresu dojrzewania jest problemem, który nie rozwiąże się sam, wymaga pomocy z zewnątrz, specjalistów. Jeśli dotyczą Ciebie lub Twoich przyjaciół wspomniane symptomy poszukaj takiej osoby, której można by powiedzieć o swoich problemach, osoby, która wysłucha i zrozumie. Już sama rozmowa wyzwala dużo pozytywnej energii do znalezienia różnych rozwiązań i zwiększenia własnej odporności. Ludzie są w stanie poradzić sobie z różnymi, bardzo trudnymi sytuacjami. Są też ludzie, którzy mogą im pomóc i dać im wsparcie. Gdy sam rozmawiasz z osobą, której towarzyszy obniżony nastrój nie bagatelizuj jej problemów. Raczej podkreśl swoje zrozumienie dla syt., w której się znalazła Nie pouczaj, nie oceniaj. W rozmowie możesz zwrócić uwagę, że uczucia się zmieniają. To, co ktoś czuje dziś, jutro może odczuwać inaczej. Odczucia i czyny to dwie różne rzeczy. Twórzmy szkołę, w której wzajemne relacje są tak samo ważne jak oceny Warto zapoznać się z plakatami, przygotowanymi przez uczniów na okoliczność tego wydarzenia.